Zonder dat je het weet kom je misschien dagelijks in contact met asbesthoudende materialen. Zo is het bijvoorbeeld perfect mogelijk dat je oude strijkplank ook asbest bevat. Golfplaten, remblokjes, vloerbedekking, laboratoriummateriaal, pijpen, vloeistoffilters, gasmaskers, isolatiemateriaal …: ook deze kunnen asbest bevatten en het zijn maar enkele voorbeelden van de vele producten waarin tot eind vorige eeuw asbest werd verwerkt.
Toepassingen asbest
Asbest was dan ook enorm populair omdat het zich vrij makkelijk liet opgraven en goedkoop was. Bovendien bezit asbest een reeks enorme voordelen: hittebestendig, onbrandbaar, slijtvast, thermisch en akoestisch isolerend en gemakkelijk te bewerken.
Asbest werd gebruikt in meer dan 3.500 materialen en kan overal aanwezig zijn in gebouwen ouder dan bouwjaar 2001. De belangrijkste plaatsen of bronnen van asbesthoudende materialen in gebouwen zijn (bron: OVAM).
| Gebouwdelen | Gebouwelement |
| Brandvertragende geïsoleerde draagstructuren | Metalen of betonnen structuur – Kolom – Draagbalk – Plafond … |
| Technische lokalen (muren, vloeren, plafonds, deuren, leidingen, verwarmingsketels …) | • Stookplaats• Elektriciteitscabine• Lift• Opslagplaats voor brandbare producten• … |
| Installatiekanalen | • Koker• Vlamdover• Plaat• Luik• Kabeldoorgang• Leiding• Evacuatie• Voeg• … |
| Buitentoepassingen | Dak- of gevelbekleding• Schrijnwerk (deur, raamwerk, afdichtingsvoeg, omlijsting, bovenlicht, vensterbank …)• Schoorsteen• Regenpijp• Decoratief element• Bloembak• … |
| Binnentoepassingen | • Onderdak• Vals plafond• Scheidingswand• Vloerbekleding• Schrijnwerk (deur, raamwerk, afdichtingsvoegen, omlijsting, bovenlicht, vensterbank, lambrisering …)• Decoratief element• … |
Hoe herken ik asbest? (Bron: Ovam).
Asbest werd voornamelijk gebruikt van 1945 tot en met 2001 met een piek tussen 1955 en 1985. Het productiejaar van een toepassing kan u alvast een eerste aanwijzing geven. Ook de plannen, facturen, technische fiches en andere gegevens van de fabrikant kunnen nuttig zijn.
De meeste materialen in asbestcement hebben een kenmerkende gewafelde textuur, ook wel ‘honingraat’ genoemd. Meestal zijn ze gelaagd.
Midden jaren ’80 startten de voormalige producenten met de productie van niet-asbesthoudende vezelcementtoepassingen. Deze kunnen herkend worden aan de vermelding ‘N’ of, vaker, ‘NT’ voor New Technology. Golfplaten zonder asbest herkent u ook aan de afgesneden hoek. Bovendien is er aan golfplaten in vezelcement (zonder asbest) een verstevigingsbandje aangebracht dat ze onderscheidt van de oude, asbesthoudende golfplaten.
Voor de drie voormalige grootste (voornaamste) asbestcementproducenten in Vlaanderen gelden volgende richtlijnen:
- producten afkomstig van Eternit (Kapelle-op-den-bos) en SVK (Sint-Niklaas):
- beslisboom asbestcement leien (u vindt deze publicatie rechts op deze pagina);
- beslisboom asbestcement golfplaten (u vindt deze publicatie rechts op deze pagina).
- producten afkomstig van Johns-Mansville (Balmatt te Mol):
- alle producten (indicatie JM of JMB) behalve de roze onderdakplaten.
De vlamtest
Een andere ‘truc’ is de vlamtest: ga met een aansteker over de zichtbare vezelbundels (aan een hoek of op een plaats waar de plaat gebroken is). Als de vezels gloeien wanneer u er met een vlam overgaat, maar niet vernield worden door de vlam, is de kans zeer groot dat het om asbest gaat.
De meeste vervangingsvezels, die in vezelcement worden gebruikt, zijn niet bestand tegen een open vlam en zullen door de hitte uiteenvallen of druppeltjes vormen. Dit blijft echter een indicatieve test, het vergt een zekere expertise en het verzekert niet altijd een duidelijk conclusieresultaat.
Enkele foto’s van asbesthoudende materialen
Wil je nog meer voorbeelden van asbesttoepassingen bekijken? Kijk dan even op de website van Ovam: klik hier.
Twijfel je nog?
Twijfel je nog of er asbest tussen je afval zit? Op onze werf zijn er altijd mensen aanwezig die je kunnen vertellen of het om asbest gaat of niet.